Natuur-inbouw Hoeve de Knokkert/Zeeland Lodges

Heille (Sluis, Zeeuws-Vlaanderen)

Bird B & B in een landelijke omgeving

West Zeeuws-Vlaanderen is een gebied met eigen kenmerken en kwaliteiten die samenkomen in de landelijke pittoreske kern Heille. Gelegen tussen Aardenburg, Sluis en Middelburg (B). Boerderij De Knokkert is al ruim 200 jaar van de familie Maenhout en heeft een rijke geschiedenis. Tot ongeveer 2000 was het een gemengd bedrijf met vee en akkerbouw, nu vindt er nog uitsluitend akkerbouw plaats. Op het erf staat nog een wederopbouwschuur en een jongveestal die dateert van voor WO II. Beide gebouwen zijn niet langer functioneel voor hedendaagse geavanceerde agrarische bedrijfsvoering.
Hoeve de Knokkert
Op hoeve de Knokkert vormen boerderij en erf één identiteit en een geheel met het omringende landschap. Binnen het erf liggen de boerentuin, de hoogstamboomgaard en de agrarische gebruiksruimten. De hoogstamboomgaard bestaat uit o.a. uit oude appel-, peren-, pruimenrassen en notenbomen. Een aantal bomen dateren van voor WO II. Het erf wordt omzoomd door streekeigen erfbeplanting en achter de grote wederopbouwschuur ligt een grote poel. In de tijdsgeest van de streektypische stijl van schuur, jongveestal en woning zoals het vroeger was. Daarnaast wordt ook de geschiedenis zichtbaar/herkenbaar gemaakt door de landschappelijke aankleding.
Wederopbouwschuur
In de schuur worden in de toekomst meerdere functies gecombineerd: De oude paardenstallen met boxen voor de voormalige boerenwerkpaarden met de ruiven voor de paarden blijven behouden en zullen in de toekomst dienstdoen als expositieruimte. De wagenberging wordt heringericht en gebruikt voor productlanceringen, workshops, vergaderingen en kleine bijeenkomsten. De koeienstallen worden multifunctionele ruimten en kunnen in de toekomst meerdere functies krijgen van kinderspeelruimte, muziekkamer en gezamenlijke eetkamer. In de grote hoge tasruimte, de dorsvloer en zaadkamer, kortom in de grote binnenruimte komen de logies- en verblijfsfuncties maar op de begane grond ook de boerenlandkeuken voor kookworkshops en gezellig samenzijn.
Hoe was het vroeger

De moestuin en hoogstamboomgaard waren omgeven door meidoornhagen. Ook bessenstruiken, notenbomen en kastanjebomen horen thuis op het boerenerf. Zo ook een bleekveld waarop de was te drogen lag. Het voorerf met zijn moestuin was het domein van de boerin. Het achtererf was het bedrijfsterrein van de boer, waardoor functioneler en meer geïntegreerd in het omliggende akkerbouwlandschap.

Deze omgeving is een groene oase en verblijfsplaats voor een groot aantal vogels en bestuivende insecten. De aanwezige waterput is een aanvliegroute en prettige omgeving voor o.a. de al aanwezige zwaluwen, kwartelkoning, waterral en waterhoen. En een zeldzame bezoeker van de waterput is de reiger. Daarnaast vormt de habitat ook de verblijfsplaats voor de steenuil.

Ambitie en uitvoering plannen

De originele jongveestal wordt opgeknapt volgens de richtlijnen en werkwijze van natuur-inclusief bouwen en zal zijn authenticiteit behouden. Hierbij moet je denken aan spouwmuren, dilatatievoegen, dakpannen, reliëfs in de gevels en andere bouwmaatregelen zoals specifieke betimmeringen en bouwdetails.

Het is de bedoeling om in overleg met de kennispartners van het project Natuur-inbouw en de regionale natuurorganisaties wordt de renovatie opgepakt, zodat de habitat (rust- en slaapplaatsen) worden behouden en een optimale leefomgeving wordt gecreëerd voor de gebouwafhankelijke fauna en vooral voor de soorten van de zogenoemde (droge) dooradering zoals de kerkuil, witte kwikstaart, boerenzwaluw de gewone grootoorvleermuis en de laatvlieger.

De maatregelen worden genomen in samenhang met de landschappelijke inrichting van de natuurlijke omgeving. Het is belangrijk dat de habitat op het gehele erf wordt behouden en versterkt.

Volgens de leden van de vogelwerkgroep van natuurorganisatie t ‘Duumpje is Heille en de boerderij in het bijzonder een bolwerk voor de steenuil. Daarnaast zijn volgende vogels afgelopen zomer en najaar waargenomen: de grauwe vliegenvanger, de torenvalk, zwarte roodstaart, huis- en ringmus, witte kwikstaart, gier- en boerenzwaluw, gele- en witte kwikstaart, holenduif, boomvalk en de wielewaal. Daarnaast enkele zoogdieren en een groot aantal bestuivende insecten. In het najaar zie je in en om het erf fazanten en ganzen in de winter.

image008

image007

Inspirerend demo-project
De balans tussen de doelen van klimaatmitigatie voor het gebouw, de toekomstige functies gebouwgebruiker en de gebouwafhankelijke fauna zullen zorgvuldig worden genomen. Faunavoorzieningen en specifieke inbouwmethodes en technieken zullen worden toegepast en getest. Het project dient als inspiratie en praktisch voorbeeld voor andere projecten in Zeeland en Vlaanderen.
Aan-en heraanplant van bomen en struiken en voorzieningen voor fauna

Er wordt zoveel mogelijk gewerkt met inheemse en/of streekeigen soorten. Alle van hier van nature thuishorende soorten zijn streekeigen te noemen. Er zijn enkele soorten die niet inheems zijn maar hier al zo lang, vaak vele eeuwen voorkomen, die worden aangeplant op boerenerven, dat deze ook streekeigen genoemd mogen worden. Stichting Landschapsbeheer Zeeland heeft in het verleden een lijst van bomen samengesteld die voorkomen en die meer kunnen worden aangeplant.

De al aanwezige wilde planten krijgen door goed ecologisch beheer meer ruimte. Dit komt niet alleen de wilde plantensoorten ten goede maar ook de bijen, vlinders en andere insecten die afhankelijk zijn van de inheemse wilde flora. Om de natuurlijke verhoudingen tussen de soorten en ook de onderlinge aantalsverhoudingen niet te verstoren wordt zo min mogelijk nieuw aangeplant op deze locatie.

Aan de randen van het boerenerf worden bloemenmengsels ingezaaid. Zo worden bloemrijke graslanden gecreëerd. Door een goed vervolgbeheer zal de bloemenrijkdom in stand gehouden worden. Wanneer na enkele jaren de grassen of ruigere soorten gaan overheersen zal het maaibeheer geïntensiveerd worden en de maaidata vervroegd.

De grote voormalige vee drinkpoel op het terrein wordt versterkt en behouden en heeft en aantrekkelijke werking op de vogels o.a. als aanvliegroute voor de zwaluwen. Ook vogels uit het Natuurgebied het Zwin vinden veelal hun weg naar deze poel.   

Waar mogelijk worden nestkasten geplaatst voor mussen, gier- en huiszwaluw, kasten voor de kerkuil, steenuil en torenvalk. Op de boerderij komt ook de boerenzwaluw voor in de voormalige stallen en de witte kwikstaart.

In het bijzonder voor de huismus is er meer dan voldoende voedsel te vinden op korte afstand.

In goed overleg met de vogelwerkgroepen van de natuurorganisaties van zowel t’Duumpje als met de leden van Vlaamse organisatie Natuurpunt zullen wij mogelijk ook een vogeltil of een toren voor biodiversiteit plaatsen op hoeve de Knokkert.  

Voorzieningen voor insecten
In het groen en bloemrijk grasland zal gericht op het zuidwesten een bijenhotel worden geplaatst. Door het laten liggen van hopen bladeren, takkenbossen en opgestapelde houtblokken op rustige plekken vinden ook steeds meer egels hier een verblijfsplaats en maken een winternest.
Slapen, kennis opdoen en genieten van de grote biodiversiteit van flora en fauna op Hoeve de Knokkert

Zeeland Lodges wordt een combinatie van logeren in agrarische “Zeeuwse Sferen” waar gasten kunnen genieten van de grote biodiversiteit. Zeeland Lodges als onderkomen en informatiepunt voor natuurinbouw en wederopbouw, vormt een verbindend element met de aanwezige natuurwaarden, producten van eigen land, een rustig aangenaam verblijf en het omliggende typische boerenlandschap met een grote diversiteit aan flora en fauna.
Gasten kunnen deelnemen aan workshops, meer leren over natuur-inbouw en onder leiding van een natuurgids de omgeving gaan verkennen. De locatie is bij uitstek geschikt voor beleven van deze natuurervaringen. Het verhaal en de info- over natuur-inbouw is hiervan een onlosmakelijk onderdeel. Deze verschillende ervaringen brengen de deelnemers en de gasten in duurzame Zeeuwse Sferen. Denk daarbij aan de kennismaking met de flora en fauna, aan den lijve ondervinden van het demo-project en natuur-inbouw maatregelen en technieken, vele nog aanwezige agrarische objecten, de tradities en de verhalen. Maar ook door middel van exposities, lezingen en excursies. Het natuurinclusief bouwen met zoveel mogelijk aanwezige materialen en verwerken van reststromen (no waste). Zoals het vroeger ook was maar dan in een nieuw jasje.

Het wordt een plek voor mensen die ervaringen willen opdoen met natuur-inbouw, die op zoek zijn naar de rust, ruimte en authenticiteit van het platteland. Een plek waar je nog kan genieten van de flora en de fauna en waar rust heerst en waar je tot rust komt en men nog aandacht voor je heeft.